•   azərbaycanca: udmaq
  • Heca: ud-maq
  • Əski əlifba: اودماق

  Mənalar :[1]https://web.archive.org/web/20160314081842/https://azerdict.com/izahli-luget/udmaq

    • udmaq [1]
    1. Udlaq əzələlərinin hərəkəti ilə bir şeyi ağız boşluğundan qida borusuna və mədəyə ötürmək. Həbi udmaq. Bütöv tikəni udmaq. – Dəryalar tutdu məni; Naqqalar uddu məni; Əziz, istəkli dostum; Nə tez unutdu məni? (Bayatı). Qoca hülqumunda düyünlənən iri bir tikəni udan kimi oldu. M.Hüseyn. // məc. Öz içinə alıb yox eləmək, məhv eləmək, həmişəlik aparmaq. Arvad yerində qımıldandı: – Necə Ayaz gəlmədi?! Vay, kül mənim başıma, olmaya bu cəhənnəm uşağı da uddu!.. M.İbrahimov. Ona çox görmə sən, gəl bu anları; Vuruş bəzən udur qəhrəmanları. M.Rahim. // məc. Ümumiyyətlə, məhv etmək, yox etmək, puç etmək. [Nigar xanım dedi:] Üç igidi udan dağlar; Dağlar, Eyvazı neynədiz?! “Koroğlu”. [Vaqif qapıçıya:] Bu torpaq [Qacarı] da udar. S.Vurğun. // məc. Çökmək, qaplamaq, qavramaq, içinə alaraq görünməz etmək. Çayın dilə gəlmiş suyu sürətlə ətrafa yayılır, o taydakı çəltik və pambıq əkinlərini yalayıb udurdu. Ə.Vəliyev. Ağır buludlar get-gedə yerə enir, elə bil hər şeyi udmaq istəyir. H.Seyidbəyli.
    2. məc. Qanunsuz olaraq yiyələnmək, mənimsəmək, yemək, zora salıb almaq. Baş- qasının malını udmaq. – Rüşvət haramdır, – dedin, aldın, utanmadın! Mali-yetimə “od” deyə uddun da, yanmadın! M.Ə.Sabir.
    3. məc. Dözmək, təhəmmül etmək, qatlaşmaq, dözərək sükut etmək, üzə verməmək. [Səkinə] dırnağına .. batan iynənin ağrısını udub, uf da demədən yenə öz işi ilə məşğul idi. M.İbrahimov. // məc. Xoşagəlməz, təhqirli bir sözə, hərəkətə sakitcə, etirazsızca dözmək, ötürmək, cavabsız qoymaq, fikir verməmək. Belə sözləri daha ud, bəy! – deyə, Alagöz qışqırıb qaçmaq istərkən Müqim bəy qapının ağzını kəsdi. S.Rəhimov. [Zəhra] Həsənin ona əl qaldırmasını və təhqiranə sözlərini heç cürə uda bilmirdi. M.İbrahimov. [Yunis xalasına:] Əgər sən bilsəydin ki, mən nəyi udub danışmıram.. Ə.Məmmədxanlı.
    4. məc. Aydın, bütöv deməmək, yarımçıq demək, yaxud heç deməmək. Sözü udmaq. Həyəcandan cümlənin axırını udmaq. – Xəlilov dilinin ucuna gələn sözünü güclə uddu. M.Hüseyn. ◊ Acı həb kimi udmaq – bax udmaq1 3-cü mənada. Qurban sakitcəsinə bu zarafatlara və kəskin sözlərə dözür və hamısını acı həb kimi udurdu. T.Ş.Simurq. Qan udmaq – bax qan. Hava udmaq – təmiz havada dərindən nəfəs alaraq havanı içəri çəkmək, hava udmağa çıxmaq. Dağlarda təmiz hava udmaq. ...havasını udmaq məc. – ...havası ilə nəfəs almaq. Zəhər kimi udmaq – bax acı həb kimi udmaq. Hər kəs peşmançılığını bir zəhər kimi udmaq istəyirdisə də, bacarmır. B.Bayramov.
    • udmaq [2]
    1. Oyunda, yarışda üstün gəlmək, aparmaq. Nərddə udmaq. Komanda 3:1 hesabı ilə rəqibini uddu. – [Rəsul] gördü ki, bu zalımlar udduqları pullarla kifayətlənməyib, üstəlik yatdıqları yorğan-döşək və balışları da aparmışlar. “Aşıq Qərib”. [Mərcan bəy:] Mən qumar oynamamışam ki, udam ya uduzam... Ü.Hacıbəyov.
    2. Lotereya, loto, istiqraz oynanışında uduş əldə etmək, bəxtinə çıxmaq. Üçfaizli istiqraz bileti üzrə yüz manat udmaq. Pul-şey lotereyasında xalça udmaq. – İkinci tirajda da Ağaverdi bir şey uda bilmir. S.Hüseyn.
    3. məc. Bir şeydə üstünlük qazanmaq, fayda, xeyir götürmək, xeyrinə həll olmaq. Hər halda bu məsələdə o uddu. Mübahisəni kim uddu? – Siyasət hər zaman bir oyuncaqdır; Kim usta tərpənsə, o udacaqdır. S.Vurğun. UDMURT(LAR) Udmurt Respublikasının əsas əhalisini təşkil edən xalq.
Şəxs
əvəzliyi
Fellərin şəxsə və zamana görə dəyişməsi Felin formaları Hallar Fellərin
hallanması
Keçmiş zaman İndiki
zaman
Gələcək zaman əmr arzu
(gərək...)
vacib lazım şərt
şühudi nəqli qəti qeyri-qəti
Mən udmuşdum uddum uduram udacağam udaram udum udam udmalıyam udasıyam udsam Adlıq udmaq
Sən udmuşdun uddun udursan udacaqsan udarsan ud udasan udmalısan udasısan udsan Yiyəlik udmağın
O udmuşdu uddu udur udacaq udar udsun uda udmalıdır udasıdır udsa Yönlük udmağa
Biz udmuşduq udduq uduruq udacağıq udarıq udaq udaq udmalıyıq udasıyıq udsaq Təsirlik udmağı
Siz udmuşdunuz uddunuz udursunuz udacaqsınız udarsınız udasınız udasınız udmalısınız udasısınız udsanız Yerlik udmaqda
Onlar udmuşdular uddular udurlar udacaqlar udarlar udsunlar udalar udmalıdırlar udasıdır udsalar Çıxışlıq udmaqdan


  Dünya xalqlarının dillərində

redaktə

Ural-Altay dil ailəsi: Türk qrupu

redaktə